آشنایی با مدل پرما (Perma) و ارتباط آن با شادکامی و خوشبختی
مدل PERMA
آوردن رفاه و خوشبختی به زندگی
همه ما می خواهیم شاد باشیم. و وقتی خوشحالیم، اثربخش تر هستیم، در ایجاد روابط معنادار با اطرافیانمان خوب هستیم و… احساس خوبی داریم!
با این حال، یافتن شادی یک مقوله بسیار دشوار است، و با تمرکز بیش از حد روی آن، میتوانیم در نهایت احساس عدم تحقق پیدا کنیم.
مدل PERMA به این موضوع پرداخته است که در مورد آنچه که برای شکوفایی خوشحالی و شادکامی باید انجام دهیم، چیست، تا به طبع آن بتوان به احساس شادکامی که به دنبال آن هستیم دست پیدا کنیم.
درباره مدل
مدل PERMA توسط روانشناس مثبت گرا، مارتین سلیگمن، ارائه شد و به طور گسترده در کتاب تاثیرگذار او، “شکوفایی” در سال 2011 منتشر شد.
“PERMA” مخفف پنج عامل اساسی است که بایستی در ما وجود داشته باشد تا خوشبختی پایدار را تجربه کنیم. این پنج عامل عبارتند از:
1. احساسات مثبت (P) (Positive Emotion)
برای اینکه ما خوشبختی را در زندگی تجربه کنیم، به احساسات مثبت در زندگی خود نیاز داریم. هر احساس مثبتی مانند آرامش، قدردانی، رضایت، لذت، الهام، امید، کنجکاوی، یا عشق در این دسته قرار می گیرد و پیام آنها این است که لذت بردن از خود در اینجا و اکنون بسیار مهم است.
2. تعلق خاطر (E) (Engagement)
وقتی واقعاً درگیر یک موقعیت کاری یا پروژه هستیم، حالتی از جریان را تجربه میکنیم: به نظر میرسد زمان متوقف میشود، احساس خود را از دست میدهیم و به شدت بر زمان حال تمرکز میکنیم.
این شرایط احساس واقعا خوبی برای ما دارد! هر چه بیشتر این نوع تعامل را تجربه کنیم، بیشتر احتمال دارد که خوشبختی را تجربه نماییم.
3. روابط مثبت (R) (Positive Relationships)
ما به عنوان انسان «موجودی اجتماعی» هستیم و روابط خوب هسته اصلی رفاه ماست. بارها و بارها می بینیم که افرادی که روابط معنادار و مثبتی با دیگران دارند، شادتر از کسانی هستند که چنین روابطی را تجربه نمی کنند.
4. معنا (M) (Meaning)
معنا از خدمت به هدفی بزرگتر از خودمان ناشی می شود. چه این یک چیز خدای بزرگ باشد یا دین، یا علتی که به نوعی به بشریت کمک می کند، همه ما برای داشتن حس خوب خوشبختی به معنایی در زندگی خود نیاز داریم.
5. موفقیت ها/دستاورد (A) (Accomplishment/Achievement)
بسیاری از ما تلاش می کنیم تا خودمان را به نحوی بهتر کنیم، خواه به دنبال تسلط بر یک مهارت، رسیدن به یک هدف ارزشمند یا برنده شدن در یک رویداد رقابتی باشیم. به این ترتیب، موفقیت چیز مهم دیگری است که به توانایی ما برای شکوفایی کمک می کند.
روش استفاده از مدل PERMA
هنگامی که از چیزهایی که خوشبختی و بهزیستی را تشکیل می دهند آگاه باشید (به جای تمرکز بر شادی تنها)، زندگی غنی و معناداری را تجربه خواهیم کرد.
احساسات مثبت
اگرچه نمیتوانیم همیشه شاد باشیم، اما باید مطمئن شویم که اغلب احساسات مثبتی مانند لذت، شادی، رضایت، آرامش و الهام را تجربه میکنیم.
اگر احساس می کنید که به اندازه کافی احساسات مثبت را در زندگی خود تجربه نمی کنید، سعی کنید فکر کنید و دلایل آن را کشف نمایید.
ابتدا به حرفه خود نگاه کنید. آیا می توانید از استعدادها و نقاط قوت خود در نقش فعلی خود استفاده کنید؟
همچنین، لحظاتی را برای شناسایی افراد، رویدادها یا چیزهایی که به شما احساس لذت میدهند اختصاص دهید. به عنوان مثال، تصور کنید که دوست دارید در یک فضای باز باشید، در محاصره طبیعت باشید، اما کار در یک دفتر به این معنی است که به ندرت می توانید این منبع شادی را تجربه کنید. چرا گیاهان را به دفتر یا اتاق کار خود نمی آورید؟
هدف در اینجا یافتن راههایی برای وارد کردن احساسات مثبت و لذت بردن به برنامههای روزانهتان است و اطمینان حاصل میکنید که این چیزها را به آینده موکول نمی کنید… که همه ما می دانیم هیچ وقت آن آینده به دست نمیآید.
تعلق خاطر
آیا احساس می کنید در حرفه خود غرق شده اید؟ یا سرگرمیها و فعالیتهایی را دنبال میکنید که به شما کمک میکند وارد وضعیت جریانی شوید که قبلاً در مورد آن صحبت کردیم؟
تعامل بیشتر با عمل خلق کردن شناخته می شود، اما شما همچنین می توانید در هنگام شرکت در ورزش، گذراندن وقت با دوستان یا کار روی پروژه هایی که مجذوب آنها هستید، درگیری عمیق را تجربه کنید.
می توانید با به حداقل رساندن حواس پرتی و بهبود تمرکز، مشارکت خود را در محل کار افزایش دهید. اینها به شما کمک می کنند تا در حالت جریان قرار بگیرید. سپس، تا جایی که می توانید، روی پروژه هایی تمرکز کنید که چالش جالبی برای مهارت های شما ایجاد می کنند.
سپس به علایق خود نگاه کنید. آیا برای علایق شخصی مانند یک سرگرمی مورد علاقه یا فعالیت بدنی وقت کافی می گذارید؟ بسیاری از ما اجازه میدهیم که این زمان شخصی مهم از دست برود، بهویژه زمانی که تحت استرس یا بار کاری بیش از حد هستیم. سعی کنید زمان زیادی را به فعالیت هایی اختصاص دهید که به شما احساس شادی و مشارکت می دهد.
روابط مثبت
- آیا در زندگی خود روابط مثبتی دارید؟ اینها می تواند با هر کسی باشد: خانواده، دوستان، همسایگان یا همکاران.
- آیا دوست دارید روابط این چنینی خود را با افراد گسترش دهید؟
احتمالاً بیشتر ساعات بیداری خود را در محل کار می گذرانید، بنابراین ایجاد روابط کاری خوب بسیار مهم است.
سپس به زندگی شخصی خود نگاه کنید. آیا از همراهی خانواده و دوستان خود لذت می برید و آنها را مثبت و حمایتگر می دانید؟
اگر نه، پس مهم است که برای درک دلیل آن وقت بگذارید. آیا زمان کافی را برای تقویت این روابط اختصاص می دهید؟ و آیا باید تلاش بیشتری برای ارتباط با دوستان و خانواده خود انجام دهید؟
متعهد شوید که به طور منظم زمان قابل توجهی را با یکی از دوستان یا اعضای خانواده سپری کنید. روابط مستلزم مشارکت و کار سخت است، و اغلب تنها زمانی تقویت می شوند که تلاش کنیم با افراد دیگر ارتباط برقرار کنیم. از سوی دیگر، شما نمی توانید کار زیادی برای تغییر افراد انجام دهید: اگر روابط شما مثبت نیست، تا کجا باید به دنبال حفظ آنها باشید؟
معنا
آیا احساس می کنید که زندگی و کار شما معنای مشخصی دارد؟ یعنی آیا احساس می کنید که به نوعی با هدفی بزرگتر از خودتان مرتبط هستید؟
بسیاری از ما می خواهیم باور کنیم که برای هدفی بزرگتر کار و زندگی می کنیم، بنابراین یافتن معنا برای احساس کلی رفاه ما مهم است.
به همان اندازه مهم است که در زندگی شخصی خود به دنبال معنا بگردید – برخی فعالیت ها، مانند گذراندن وقت با خانواده، کار داوطلبانه، یا انجام کارهای محبت آمیز واقعاً می توانند حس معنایی ما را در زندگی بهبود بخشند. اگر احساس میکنید زندگیتان بیمعنا است، این کارها را انجام دهید. آنها حس رضایت بالایی به شما می دهند.
موفقیت ها/دستاوردها
موفقیت و دستاورد ممکن است پیچیدهترین عناصر PERMA باشند، فقط به این دلیل که دور انداختن آنها بسیار آسان است.
به عنوان مثال، در بسیاری از جوامع، موفقیت بسیار ارزشمند است و اگر مشغول نباشیم، به نظر می رسد که انتظارات را برآورده نمی کنیم و زندگی کاملی داریم. با این حال، اگر به طور مداوم به خود فشار بیاوریم، به راحتی میتوانیم در تعقیب دستاوردهای بعدی، «خود را نابود کنیم».
اگر تردید دارید که زمان یا انرژی کافی برای تحقق رویاهای خود اختصاص نمی دهید، از همین حالا شروع کنید.
ابتدا مشخص کنید که واقعاً می خواهید در زندگی به چه چیزی برسید. برنامه ریزی مشخص به شما کمک می کند کشف کنید که دوست دارید چه کاری را در زندگی خود انجام دهید و برنامه ریزی برای موفقیت می تواند به شما کمک کند آینده موفقی را که برای آن تلاش می کنید تأیید کنید.
اگر احساس میکنید که زمان زیادی را به دستاوردهای خود اختصاص میدهید (و در نتیجه بقیه عمر خود را از تعادل خارج میکنید)، ممکن است زمان آن رسیده که از بُعد دیگری بر سایر عناصر مدل PERMA تمرکز کنید. می توانید از مدل شادمانی بن شاهار، رنگین کمان شغلی زندگی و چرخ زندگی استفاده نمایید تا به شما کمک کند تعادل زندگی بهتری پیدا کنید.
