ایجاد تعادل بین منافع برای حال و آینده

(مدل شادمانی بن شاهار به عنوان “مدل همبرگر” نیز شناخته می شود)

بسیاری از مردم با این باور بزرگ شده اند که اگر در مدرسه نمرات خوبی کسب کنند، از یک دانشگاه خوب مدرک بگیرند و سپس شغل خوبی انتخاب کنند، آنگاه خوشحال خواهند بود. این طرز مدل فکری برایتان آشنا به نظر می رسد، درست است؟

مشکل اینجاست که گاهی اوقات این مدل نگاه به زندگی باعث خوشحالی ما نمی شود. مطمئناً، برخی از ما ممکن است یک خانواده عالی، یک شغل خوب و یک خانه دوست داشتنی داشته باشیم، اما هنوز از زندگی ناراضی هستیم و باز هم به دنبال چیز دیگری هستیم. مهم نیست چقدر سخت کار می کنید یا چقدر پول به دست می آورید، باز هم ممکن است آن حس رضایت از زندگی را نداشته باشید.

با این حال، هنگامی که ما شادی واقعی را تجربه می کنیم، زندگی ما درخشش و شادابی به خود می گیرد. ما در کاری که انجام می دهیم راضی و سازنده هستیم، به اهداف خود می رسیم و زندگی ما معنا و هدف مشخصی دارد.

حال آنکه چگونه می توانیم به این نوع شادمانی دست پیدا کنیم؟ به گفته دکتر تال بن شاهار، محقق برجسته و نویسنده کتاب شادتر (HAPPIER)، ما باید یاد بگیریم که چگونه هم برای امروز و هم برای فردا زندگی کنیم. تنها زمانی که تعادل مناسب را پیدا کنیم می‌توانیم به اهداف خود در زندگی برسیم و زندگی را که همیشه تصور می‌کردیم داشته باشیم.

در این مقاله، مدل شادمانی تال بن شاهار را بررسی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که چگونه می‌توانید از این مدل برای کسب شادمانی بیشتر در زندگی خود استفاده کنید.

 

مدل شادمانی بن شاهار

بر اساس مدل شادمانی بن شاهار، چهار کهن الگو وجود دارد که مردم می توانند آنها را در شیوه زندگی خود به نمایش بگذارند. این الگوها عبارتند از:

• پوچ گرایی
• لذت گرایی
• پُرکار
• شادی گرا

همانطور که در شکل زیر مشاهده می کنید، مدل شادمانی به چهار ربع تقسیم شده است. محور افقی نشان دهنده زیان های جاری و منافع جاری و محور عمودی نشان دهنده زیان های آینده و منافع آتی است. (به عنوان مثال، “تا دیر وقت ماندن در محل کار” اقدامی است که آسیب فعلی را ایجاد می کند، اما امیدوارید که منفعت آینده را برایتان به همراه داشته باشد. به این ترتیب، این گزینه در ربع بالا سمت چپ قرار می گیرد.

هر ربع نشان دهنده یکی از کهن الگوهای بن شاهار است و هر یک از این کهن الگوها ترکیب متفاوتی از شادمانی حال و سود آینده را منعکس می کند.

 

 

پوچ گرایی

پوچ گرایی در ربع پایین سمت چپ مدل شادمانی قرار می گیرد.

پوچ گراها افرادی هستند که امید خود را برای یافتن معنای زندگی از دست داده اند. افراد پوچ گرا از هیچ شادمانی در زمان حال لذت نمی برند و هیچ گونه احساس هدفمندی یا امیدی به آینده ندارند. در نتیجه، آنها “تسلیم سرنوشت خود شده اند.”

مثال: رضا تمام عمر خود را به عنوان سرپرست در یک سازمان کار کرده است. او از شغل خود ناراضی است، و در این مرحله از زندگی حرفه ای خود، از این احتمال که یک بار دیگر حقوق بیشتری دریافت خواهد کرد، ناامید شده است.

رضا نه تنها از وضعیت فعلی خود ناراضی است، بلکه اعتقادی هم ندارد که اوضاع به این زودی تغییر کند. در نتیجه، او حاضر نیست تلاش کند تا اوضاع را تغییر دهد.

 

لذت گرایی

لذت گرایی در ربع سمت راست پایین مدل قرار می گیرد.

لذت گرایان فقط بر شادمانی کنونی و لحظه حال تمرکز می کنند و اندکی به عواقب آینده فکر نمی کنند. آنها ممکن است فکر کنند “سخت کوشی” عذاب آور و خسته کننده است و ممکن است از این کار اجتناب کنند.

در نتیجه لذت‌گرایان احساس می‌کنند که در زندگی خود چالشی ندارند و اغلب از زندگی ناراضی هستند.

مثال: سارا سال‌ها به عنوان نیروی موقت کار کرده است. او از یک سازمان به سازمان دیگر جابجا می شود و با یادگیری یک نقش جدید و آشنایی با همکاران جدید پیشرفت می کند. اما وقتی در سازمان جدید بر کارها مسلط شد، به سرعت از وظایف و همکارانش خسته می شود. بنابراین، او مجددا به جای دیگری منتقل می شود.

اگرچه زندگی سارا سرگرم کننده و آسان است، اما او ناراضی است زیرا هرگز هیچ کاری را به درستی انجام نمی دهد. او نه هدفی برای آینده و نه هدفی برای زندگی خود دارد.

 

پُرکارها

پُرکارها در ربع سمت چپ بالای مدل شادمانی قرار می گیرد. این گروه بطور فزاینده ای شادی زمان حال را به امید منفعت های آینده به تعویق می‌اندازند.

این کهن الگو احتمالاً برای بسیاری از ما آشناتر است. در اینجا افراد دائماً اهدافی را دنبال می کنند که فکر می کنند آنها را خوشحال می کند. با این حال، هنگامی که آن اهداف به دست می آیند، یک هدف جدید (و استرس و اضطراب همراه آن) بلافاصله جای آن را می گیرد. پرکارها ممکن است هنگام دستیابی به اهداف، جرقه‌های کوتاهی از رضایت را تجربه کنند ولی هر فکری در مورد شادی زمان حال را به سرعت کنار می گذارند.

به عنوان مثال: جاوید در دوران دبیرستان بسیار سخت کار کرد و در دوره های پیشرفته ای نیز شرکت کرد تا بتواند وارد یک دانشگاه درجه یک شود (این همان چیزی است که والدینش همیشه به او می گفتند که باید انجام دهد تا موفق شود). وقتی به کالج رسید، مدرک بازرگانی گرفت (زمانی که ترجیح می‌داد در رشته تئاتر تحصیل کند)، و سفرها و گردش و تفریح را با دوستانش به تعویق انداخت تا بتواند درس بخواند.

وقتی جاوید از دانشگاه فارغ التحصیل شد، به لطف نمرات خوب و دوره های کارآموزی گذشته، پیشنهادهای شغلی متعددی داشت. اگرچه او می دانست که باید از موفقیت خود خوشحال باشد، اما چنین حسی نداشت. او در بزرگترین شرکت مشغول به کار شد و کار جدید خود را آغاز کرد. او به کار سخت ادامه داد، اما هر ترفیع و ارتقایی که دریافت می کرد، فقط استرس و ناراحتی بیشتری به زندگی او اضافه می کرد.

 

شادی گراها

کهن الگوی شادی گراها در ربع سمت راست بالای مدل قرار می گیرد. این کهن الگو منعکس کننده تعادل خوبی بین شادی زمان حال و منافع آینده است.

به گفته بن شاهار:
زمانی به شادمانی می رسیم که بتوانیم هم از سفر و هم از مقصدی که به سمت آن حرکت می کنیم لذت ببریم.

ما یاد گرفته‌ایم که چگونه اهدافی را تعیین کنیم که معنادار باشند، اما صرفاً بر روی دستیابی به آنها به قیمت از دست دادن جنبه های دیگر زندگی، تمرکز نمی‌کنیم. اکثر ما بر لذت های امروز و همچنین رویاها و اهداف خود تمرکز می کنیم.

مثال: شیوا به تازگی به یک بخش جدید در سازمان خود منتقل شده است و از نقشی که به عهده می گیرد هیجان زده است. او عاشق شرکت است و کارش را معنادار و با ارزش می داند. این همان سازمانی است که او می‌تواند خود را تا آخر عمر جزئی از آن ببیند.

اگرچه این گزینه برای او وجود دارد که 80 ساعت در هفته کار کند، شیوا مؤدبانه اما قاطعانه به مدیر خود گفته است که نمی تواند این ساعت ها را صرف کار در شرکت کند. گذراندن وقت با خانواده برای او بسیار مهم است و او متعهد به وقت گذاشتن برای افراد خانواده اش است. ساعات اضافه کاری او معقول اما به طور کلی، شیوا هر شب برای شام در خانه است. او به تعادل کاملی در حرفه‌اش دست یافته است. او هم در کنار خانواده‌اش است و هم در یک شغلی جذاب و با ارزش مشغول به کار است.

 

 

نکات کلیدی

مدل شادمانی توسط استاد دانشگاه هاروارد، دکتر تال بن شاهار، ایجاد شد و در کتاب او به نام “شادتر” منتشر شد.
مدل شادمانی، چهار کهن الگوی شادی را تعریف می کند که عبارتند از:

1. پوچ گراها: این گروه لذت زندگی را از دست داده اند. آنها هیچ لذتی از کار یا زندگی خود نمی برند و انتظار هیچ مزیت یا پاداشی در آینده ندارند. آنها “تسلیم شده اند.”
2. لذت گراها: لذت گرایان در لحظه زندگی می کنند. آنها به دنبال لذت و زندگی آسان هستند و به عواقب و برنامه های آینده خود فکر نمی کنند یا بطور کلی فکر نمی کنند.
3. پرکارها: کهن الگوی پرکارها اغلب لذت ها و مزایای فعلی را به ازای برخی پاداش های آینده قربانی می کند.
4. شادی گراها: شادی واقعی زمانی حاصل می شود که تعادل کاملی بین لذت فعلی و مزایای آینده وجود داشته باشد.

ما می‌توانیم از مدل شادمانی برای بهتر کردن کیفیت زندگی‌ای که در حال حاضر داریم و زندگی‌ای که آرزو می‌کنیم داشته باشیم استفاده کنیم. قدرت تغییر همیشه در درون ما نهفته است!