16 تکنیک قدرتمند ایده پردازی

ایده ها معمولا چیزهایی هستند که می آیند و می روند. با این حال، معمولا ایده های بزرگ بطور غیر منتظره ای در لحظاتی خاص به ما الهام می شوند. زمانی که ما خود را از افکار عادی و روزمره، که فضای فکر ما را اشغال کرده اند آزاد می کنیم، ایده های عالی راحت تر به ذهن ما خطور می کنند.

در اینجا قصد داریم، شما را با سه مرحله ای که برای یک ایده پردازی موفق نیاز است آشنا کنیم و در کنار آن 16 تکنینک قدرتمند برای تولیده ایده های جذاب به شما معرفی نماییم.

سه مرحله تا تولید ایده موفق

در هر کاری که نیاز به ایده های جدید داریم، چه از کارهای هنری و خلاقانه و چه برای کسب و کارمان، برای اینکه به یک ایده جذاب و به درد بخور دست پیدا نماییم بایستی سه مرحله زیر را طی کنیم، تا به ایده جذاب دست یابیم.

مرحله اول: تولید ایده

برای بسیاری از شرکت ها، استفاده از ایده یابی برای حل یک مشکل و یا نیاز خاص، نقطه شروع مناسبی می باشد. در بسیاری از شرکت ها تشخیص نیاز و یا یک مشکل کار آسانی است. اما نکته مهم اینجاست که برای حل برطرف کردن این نیاز آیا در این شرکت ها از روش تولید ایده استفاده می شود یا خیر؟

و نکته دیگر اینکه آیا شرکت ها پس از حل مشکل به دو فرصت کلیدی بوجود آمده: شایستگی های محوری و نگرش مصرف کننده توجه دارند یا خیر؟

شایستگی های محوری:
با توجه به رویکرد ایده یابی، بایستی توانایی های شرکت را با استفاده از قابلیت هایی که ایده یابی در اختیار قرار می دهد، افزایش داد. استفاده از این روش شرکت را به سمت استفاده از ابزار ایده یابی برای تولید محصولات جدید و یا بازارهای جدید برای محصولات یا خدمات موجود خود، هدایت می کند.

بینش مصرف کننده:
با تکیه بر ایده یابی، می توان در زمان تحقیقات بازار (مانند نظر سنجی ها) و پیاده سازی نتایج آن، از نظرات مشتری برای رسیدن به ایده های جدید استفاده نمود. البته این روش نقایصی نیز دارد که بایستی به آن توجه نمود. بطور مثال در برگزاری جلسات گروه های متمرکز (focus Groups) که برای یافتن ایده های جدید با مشتری تشکیل می گردد، نظرات مشتریان می تواند بر روی یکدیگر اثرگذار باشد. به همین دلیل توصیه می گردد که از روش مصاحبه و یا نظر سنجی نیز برای دستیابی به ایده های جدید به کمک مشتریان، استفاده نمود.

مرحله دوم: انتخاب ایده

انتخاب بهترین ایده ها برای یک کسب و کار، قبل از شروع فرایند ایده پردازی آغاز می شود. لازم است معیارهایی را برای ارزیابی مشخص نمایید. بطور مثال، چه کسانی مسئول ارزیابی ایده هاهستند و چگونه ایده های برتر برای ارزیابی و بررسی بیشتر ارجاع داده می شوند. یکی از فرایند هایی که برای این کار از آن استفاده می شود، بکارگیری لیبل و یا تگ برای دسته بندی معنا دار ایده ها می باشد.

بطور مثال می توان در سطح اول دسته بندی، به ایده مربوطه پرداخت و در سطوح پایین تر به ویژکی های آن اشاره نمود. نکته ای که در اینجا بسیار اهمیت دارد، اولویت بندی ایدها می باشد، تا بتوان ایده هایی را که در این دسته بندی قوی تر به نظر می رسند به مراحل بعدی بررسی و یا به مرحله اجرا، هدایت کرد.

مرحله سوم: پیاده سازی

موفقیت در اجرا و پیاده سازی یک ایده، بستگی به توانایی تیم در انتخاب ایده های برتر و نحوه اقدام آنها برای به ثمر رساندن ایده دارد. در کنار آن داشتن یک گردش کار مناسب در میان تیم ها برای دستیابی به ایده مناسب بسیار مهم است. زیرا حضور افراد مختلف در سه مرحله روند ایده پردازی که در بالا به آن اشاره شد می تواند در انتخاب و پیاده سازی ایده مورد نظر تاثیر بسیار مهمی داشته باشد.

از سوی دیگر این فعالیت می تواند در دراز مدت، قدرت ایده پردازی تیم ها را در شرکت افزایش دهد و باعث دستیابی به ایده های بهتری در طول زمان شود.

16 روش قدرتمند ایده پردازی

1. روش ایده پردازی اِسکَمپر

یکی از روش های قدرتمند برای تولیده ایده، روش SCAMPER می باشد. این روش که توسط باب اِبری (Bob Ebrie) ابداع شده است، پرداختن به محصول و یا خدمت از زوایای مختلف می باشد. در واقع کلمه SCAMPER که خودش از ابتدای کلمات دیگری تشکیل شده است، ما را به سمت نگاه متفاوتی به محصول و یا خدمت مورد نظر سوق میدهد.

S از کلمه substitute و به معنی جایگزین است.

C از ابتدای کلمه Combine و به معنی ترکیب کردن است.

A از ابتدای کلمه Adapt و به معنی سازگاری است.

M از ابتدای کلمه Modify و به معنی اصلاح کردن است.

P از ابتدای عبارت Put to another use و به معنی استفاده در جای دیگر است.

E از ابتدای کلمه Eliminate و به معنی حذف کردن است.

R از ابتدای کلمه Reverse و به معنی معکوس کردن است.

2. طوفان فکری

یکی از روش های بسیار متداول برای ایده یابی استفاده از طوفان فکری یا طوفان ذهنی است. این فرایند شامل ارائه تعداد زیادی راحل حل برای یک مسئله خاص (ایده) و تاکید بر تعداد زیاد ایده های تولید شده توسط افراد، است.

در طی جلسه طوفان فکری، هیچ ارزیابی از ایده ها وجود ندارد. بنابراین افراد می توانند آزادانه و بدون ترس از انتقاد، عقاید خود را در خصوص موضوع بیان نمایند. حتی ایده های عجیب و غریب نیز در این روش کاملا پذیرفته شده است. بطوریکه گفته می شود در جلسات طوفان فکری هرچه ایده ها دیوانه کننده تر باشند، بهتر است.

جلسات طوفان فکری را می توان بصورت فردی ویا گروهی برگزار نمود. تعداد نفرات شرکت کننده در جلسات گروهی طوفان فکری بین شش تا ده نفر است.

بیشتر بخوانید: طوفان فکری چیست؟

3. نقشه ذهنی

روش مایندمپ یا نقشه ذهنی یکی از تکنیک های گرافیکی برای به تصویر کشیدن ارتباطات میان ایده های مختلف است.

در این روش، ابتدا موضوع اصلی نوشته می شود و سپس جزئیات به استفاده از خطوط به ایده اصلی متصل می شوند و در نهایت شبکه ای از روابط میان ایده ها بوجود می آید. این روش توسط تونی بوزان، محقق انگلیسی ابداع گردید و در طی سالها توسعه یافته است. نقشه ذهنی برای کاربردهایی همچون، طوفان فکری، برنامه ریزی پروژه، حل مسئله ،یادداشت برداری استفاده می شود.

هدف از تهیه نقشه ذهنی، توجه بیشتر و چارچوب دادن به اطلاعات، برای به اشتراک گذاری مفاهیم و ایده ها می باشد.

4. تکنیک سینِکتیکس

Synectics یکی از روش های ایده یابی خلاقانه و تکنیک حل مسئله است که، فرایند های تفکری را به سمت موضوعی که ممکن است از آن آگاه نباشد، هدایت می کند. این روش بیشتر برای حل مسئله و خلاقیت به روش منطقی تمرکز دارد.

5. استوری بورد

در این روش یک داستان بصری از موضوع برای کاوش و یا توضیح بیشتر ارائه می گردد. روش استوری بورد به افراد کمک می کند تا اطلاعاتی که هنگام تحقیق بدست آورده اند، بصورت تصاویر نشان دهند. برای این کار تصاویر، نقل قول ها و سایر اطلاعات مربوطه را بر روی یک صفجه نصب می شوند تا در یک سناریو قرار بگیرند و بتوان ارتباط میان ایده ها و یاد اطلاعات جمع آوری شده را بهتر درک کرد.

6. نقش بازی کردن

در این روش، هر شرکت کننده می تواند شخصیت یا نقشی متفاوت را برعهده گیرد. از آنجا که این تکنیک سرگرم کننده است، می تواند به افراد کمک کند تا به ایده های غیر منتظره ای دست یابند.

7. لیست ویژگی ها

این تکنیک، امکان تحلیل برای شناسایی اشکال جدید یک محصول یا خدمت با شناسایی نقاط بهبود است. برای انجام کار، هریک از بخش های محصول بصورت جذا بررسی می شوند و هر جز بصورت مستقل توضیح داده می شود، تا بتوان دید که آیا هر تغییر و یا ترکیب جدیدی منجر به آسیب و یا بهبود محصول می شود.

8. تصویر سازی و تجسم بصری

تجسم در واقع فکر کردن به چالش ها بصورت بصری و یا تصویر سازی شده می باشد تا بتوان درک بهتری از موضوع مورد نظر پیدا کنیم. در این روش شما بجا فکر کردن به مسئله، به چیزی کاملا متفاوت (تصویر سازی موضوع) تمرکز می کنید و این در حالی است که ذهن ناخود آگاه همچنان بر روی آن مسئله تمرکز دارد. بطور یکه در ممکن است راه حل های متنوع و جدیدی برای شما تداعی شود که باید آنها را یادداشت نمایید.

9. تحلیل ساختارشناسی

تکنیک تحلیل ساختار شناسی مربوطه شناخت جنبه های ساختاری یک مسئله و مطالعه روابط بین آنها است. بعنوان مثال: تصور کنید که مشکل انتقال یک شیء از مکانی به مکان دیگر، توسط کامیون است. ابعاد مهم عبارتند از:

نوع وسیله نقلیه (کامیون باری، تریلی، مینی کامیون سبک)
منبع قدرت (موتور دیزلی، موتور احتراقی، هوای فشرده، موتور الکتریکی)
محیط (هوا، سطح، ریل، روغن، آب)
بنابراین، یک خودرو

بر این اساس می توان ترکیبات جدیدی برای ایده پردازی بوجود آورد.

10. پیوندهای اجباری

این تکنیک، روشی آسان برای ارتباط دادن ایده های کاملا متفاوت به یکدیگر، برای تولید ایده ای تازه است. اگر چه این راه حل ممکن است کاملا منحصر به فرد نباشد، اما اغلب منجر به مجموعه ای از ترکیبات جدید می شود که برخی از آنها خلاقانه و کاربردی هستند.

بسیاری از محصولاتی که امروزه می بینیم حاصل تکنیک پیوند اجباری هستند.

بطور مثال:

ساعتی که دارای ماشین حساب نیز هست.
ناخن گیری که دربازکن هم هست.
چاقوهای سوییسی که انواع ابزارها مانند قاشق، چنگال، سوهان، دربازکن را نیز دارند.

شاید محصولاتی که از روش ابداع می شوند، کشفی انقلابی به حساب نیایند، ولی اکثر آنها در بازار فروش، جایگاه های خوبی رابدست می آورند.

11. رویاپردازی

اگر چه اغلب این تکنیک شاید همیشه جوابگو نباشد. اما باید بدانیم که با توجه به اینکه خیال پردازی یکی از روندهای غیر ارادی و غیر قابل کنترل مغز می باشد، روشی عالی برای تولید ایده به حساب می آید و این مکانیزم باعث می شود که فرد با مسئله یا مشکل مورد نظر ارتباطی عاطفی برقرار کند که نتایج آن در رسیدن به ایده، شگفت انگیز است.

زمانی که در راستای ایده پردازی به خیال پردازی اشاره می کنیم، منظور خیال پردازی هدفمند در راستای یک هدف مشخص است. بسیاری از مخترعان در طول تاریخ با استفاده از خیال پردازی توانسته اند، ایده های نابی را به اجرا در آورند. یکی از بهترین مثالهای این روش را می توان برادران رایت دانست که از این روش توانستند هواپیما را کشف نمایند.

12. تفکر معکوس

همانطور که از نامش پیداست در روش تفکر معکوس، به جای استفاده از شیوه های منطقی و معمول پرداختن به یک چالش خاص، آن را معکوس کرده و به ایده هایی مخالف آن را پیدا می کنیم. بطور مثال بجای پرداختن به “چطور می توانم هوادارانم را چند برابر کنم ” می توانید به “چگونه اطمینان حاصل کنم که هیچ طرفداری ندارم” تغییر می یابد.

اگر کمی دقت کنید، بسیاری از افراد علاقمندی بیشتری برای ایده پردازی منفی دارند، زیرا برای آنها جذاب تر است. با این حال مدت زمان زیادی را نباید صرف پرداختن به این مدل از ایده پردازی نمود.

13. زیرسوال بردن فرضیات

در بسیاری از کسب و کارها اصولی نانوشته ولی موثر وجود دارد، که صاحبان آن صنعت از این اصول در پیشبرد روند کسب و کار خود استفاده می نمایند. اما متاسفانه، به این اصل توجه نمی کنند که زیر سوال بردن برخی از این فرضیات می تواند درهای جدیدی را به روی ما برای تولید ایده های جدید باز نماید.

ماتیمور درباره زیرا سوال بردن این مفروضات اشاره می کند که بایستی برای چالش خلاقانه چارچوبی در نظر گرفته شود و بعد مفروضات مورد نظر را لیست نماییم. در قدم بعدی از برخی از این مفروضات برای خلق ایده های کسب و کاری جدید استفاده نماییم.

14. نبوغ تصادفی

نبوغ تصادفی تکنیک نسبتا جدیدی است که با نوشتن به تحریک بهترین ایده ها و نگرش های جدید می پردازد.

15. افکار نویسی

تکنیک افکار نویسی، روشی ساده ولی کاربردی برای ایده یابی است. در این هریک از شرکت کنندگان در مدت زمانی که در اختیار آنها قرار داده شده است، ایده های خود را یاد داشت می نماید.

پس از آن هر کس برگه خود را به فرد دیگری می دهد. و او نیز پس از مطالعه متن، ایده های جدیدی به آن اضافه می نماید. بدین ترتیب، با چرخیدن برگه ها میان افراد مختلف، می توان انبوهی از ایده های جدید را پیدا نمود. ودر انتها از میان ایده های نوشته شده بهترین ایده ها را به بحث و تبادل نظر گذاشت.

16. معاشرت اجتماعی

اگر کارکنان فقط با همکاران و دوستان شان معاشرت داشته باشند، پس از مدتی تک بُعدی می شوند و دیدگاه ها و زوایای دیدشان به موضوعات و مسائل یکسان می شود. پس بایستی فرصت هایی را فراهم کرد که امکان معاشرت کارمندان با افراد جدید و آشنایی با محیط های کاری جدید فراهم آید. بطور مثال می توان برنامه بازدید از شرکت های خلاق دیگر را فراهم نمود و یا امکان حضور در کنفرانس ها و سمینارهای مرتبط را برای کارمندان بوجود آورد.