سه سطح برنامه ریزی استراتژیک

اگر صاحب کسب و کار باشید و یا در حرفه ای در سازمان مشغول به فعالیت باشید، احتمالاً اصطلاح استراتژی کسب و کار یا بیزینس استراتژی (business strategy) را شنیده اید.
اما استراتژی دقیقا چیست؟ و آیا می دانید که در سازمان خود به انواع استراتژی در سطوح مختلف سازمانی نیاز دارید؟

در این مقاله به بررسی تعاریف رایج استراتژی می پردازیم. ما بر سه سطح استراتژیک تمرکز خواهیم کرد:

• استراتژی در سطح شرکت یا بنگاه
• استراتژی واحد کسب و کاری (Business Unit)
• استراتژی تیم

و به برخی از ابزارها و مدل‌های اصلی مرتبط با هر حوزه نگاه خواهیم کرد.

تعریف استراتژی

برای استراتژی تعاریف بسیار متعددی توسط نظریه پردازان مدیریتی ارائه شده است. با این حال یک تعریف ساده از استراتژی می تواند این باشد: “تعیین چگونگی پیروزی در دوره پیش رو.”

بایستی اشاره کرد که، هیچ پاسخ قطعی در مورد اینکه استراتژی واقعا چیست وجود ندارد. یکی از دلایل این امر این است که مفهوم استراتژی در سال های متمادی توسط رهبران کسب و کار و نظریه پردازان کسب و کار مورد مطالعه قرار گرفته است و همه آنها استراتژی را به روش های مختلفی در نظر می گیرند.

به عنوان مثال، برخی از افراد معتقدند که شما باید زمان حال را به دقت تجزیه و تحلیل کنید، تغییرات در بازار یا صنعت خود را پیش بینی کنید و از این طریق، برنامه ریزی کنید که چگونه در آینده موفق خواهید شد. در همین حال، افراد دیگری فکر می کنند که پیش بینی آینده بسیار دشوار است و آنها ترجیح می دهند استراتژی های خود را به طور ارگانیک توسعه دهند.

گری جانسون و کوان اسکولز، نویسندگان “کاوش در استراتژی شرکت”، می گویند که استراتژی مسیر و محدوده یک سازمان را در بلندمدت تعیین می کند. برای آنها، استراتژی باید تعیین کند که چگونه منابع باید برای رفع نیازهای بازارها و ذینفعان پیکربندی شوند.

مایکل پورتر، استاد دانشگاه هاروارد، بر نیاز به استراتژی برای تعریف و انتقال موقعیت منحصر به فرد سازمان تاکید می کند و می گوید که باید تعیین کند که چگونه منابع، مهارت ها و شایستگی های سازمانی باید برای ایجاد مزیت رقابتی ترکیب شوند.

در حالی که همیشه برخی از عناصر تکامل یافته استراتژی وجود خواهد داشت، برنامه ریزی برای موفقیت در بازار مهم است. این بدان معناست که سازمان‌ها باید از فرصت‌هایی که در اختیارشان قرار می‌گیرد نهایت استفاده را ببرند و آینده را در همه سطوح پیش‌بینی کرده و خود را برای آن آماده کنند.

به عنوان مثال، بسیاری از سازمان های موفق و مولد دارای یک استراتژی شرکتی هستند که از چشم انداز و ماموریت آنها پشتیبانی می کند. سپس هر واحد تجاری در سازمان دارای یک استراتژی واحد مختص به خود است که رهبران آن واحد برای تعیین نحوه رقابت در بازارهای فردی خود از آن استفاده می کنند.

به نوبه خود، هر تیم باید استراتژی خاص خود را داشته باشد تا اطمینان حاصل کند که فعالیت های روزانه تیم به حرکت سازمان در جهت درست کمک می کند.

اکنون به هر سطح از استراتژی – شرکت، واحد تجاری و تیم، عمیق تر نگاه خواهیم کرد.

استراتژی در سطح شرکت یا بنگاه

استراتژی شرکتی به استراتژی کلی یک سازمان اشاره دارد که از چندین واحد تجاری تشکیل شده است که در بازارهای متعدد فعالیت می کنند. این استراتژی تعیین می کند که چگونه شرکت به عنوان یک کل، ارزش واحدهای تجاری درون خود را پشتیبانی و افزایش می دهد. و به این سوال پاسخ می دهد که “چگونه کل کسب و کار را ساختار دهیم، به طوری که همه بخش های آن با هم ارزش بیشتری نسبت به آنها ایجاد کنند؟”

شرکت ها می توانند این کار را با موارد زیر انجام دهند:

• ایجاد شایستگی های داخلی قوی
• ایجاد روابط قوی در تیم ها و بین تیم ها
• ایجاد مجموعه ای از ارزش های قوی که همه افراد در سازمان می توانند از آنها حمایت کنند.
• به اشتراک گذاری فناوری ها و منابع بین بخش ها و تیم ها
• افزایش سرمایه از طریق سرمایه گذاران
• توسعه و پرورش یک برند کارفرمایی قوی

بنابراین، در این سطح از استراتژی، ما نگران این هستیم که چگونه واحدهای تجاری درون شرکت باید با هم تطبیق داده شوند و درک کنیم که چگونه منابع باید برای ایجاد بیشترین ارزش ممکن به کار گرفته شوند. ابزارهایی مانند استراتژی‌های عمومی پورتر، ماتریس بوستون، ماتریس ADL و تحلیل VRIO به این نوع تحلیل و برنامه‌ریزی سطح بالا کمک می‌کنند.

طراحی سازمان یکی دیگر از عوامل مهم استراتژیک است که باید در این سطح مورد توجه قرار گیرد. نحوه ساختار کسب و کار، افراد و سایر منابع – همه اینها بر مزیت رقابتی تأثیر می گذارد و می تواند از اهداف استراتژیک شما پشتیبانی کند.

استراتژی واحد تجاری (Business Unit)

استراتژی در سطح واحد تجاری مربوط به رقابت موفقیت آمیز در بازارهای فردی است و به این سؤال می پردازد که “چگونه در این بازار برنده شویم؟” با این حال، این استراتژی باید با اهداف مشخص شده در استراتژی سطح شرکت مرتبط باشد.

نکته

مقاله توسعه استراتژی شما یک رویکرد عقلانی و گام به گام برای توسعه استراتژی ارائه می دهد که می توانید برای توسعه یک استراتژی شرکتی، واحد تجاری یا تیمی از آن استفاده کنید. همچنین می توانید در کتاب مهارت های Essential Strategy ما درباره توسعه استراتژی اطلاعات بیشتری کسب کنید.

نکات کلیدی

تعریف استراتژی ممکن است دشوار باشد، اما اساساً می توان آن را چنین تصور کرد: “تعیین نحوه پیروزی ما در دوره زمانی پیش رو”. در تجارت سطوح مختلف استراتژی وجود دارد. هر کدام از اینها نیاز به تمرکز خاصی دارند و به ابزارها و مهارت های متفاوتی نیاز دارند. استراتژی بنگاه به عنوان یک کل متمرکز بر سازمان است، در حالی که استراتژی واحد تجاری بر یک واحد تجاری یا بازار منفرد متمرکز است. در نهایت، استراتژی تیم مشخص می کند که چگونه یک تیم به سازمان کمک می کند تا به اهداف و مقاصد کلی خود دست یابد.