برخی از موفق‌ترین شرکت‌های امروزی برای دستیابی به رشد و توسعه سودآور و پایدار بر مقیاس‌پذیری مدل کسب‌ و کار خود تکیه کرده‌اند (و همچنان به آن متکی هستند) و این ویژگی مدل‌سازی کسب‌ و کار می‌تواند عاملی کلیدی برای جلوگیری از خطر شکست شرکت ها باشد.

 

کسب و کار مقیاس پذیر چیست؟

مقیاس پذیری به ظرفیت کسب و کار شما برای مواجهه با یک دوره رشد غیرقابل پیش بینی اشاره دارد. به عبارت دیگر، مقیاس‌پذیری عبارت است از «توانایی یک شرکت برای رشد، بدون اینکه ساختار داخلی آن یا منابع موجود آن در صورت مواجهه با افزایش تولید، سدی برای آن بوجود نیاورند.»

به بیان ساده، یک کسب و کار مقیاس پذیر می تواند به ارائه محصولات و خدمات با کیفیت با تقاضای بالاتر، با تمرکز بر حفظ یا حتی بهبود تجربه مشتری ادامه دهد و مدل کسب و کار مقیاس پذیر به این کسب و کار اجازه می دهد تا از طریق بازارهای جدید رشد کند.

سه ویژگی شاخص بر شناسایی مشاغل مقیاس پذیر در اینجا آورده شده است که عبارتند از:

1. استفاده بهینه از منابع
2. استقامت تحت فشار
3. تاثیر عوامل شبکه ای بر رونق آنها

 

رشد در مقابل مقیاس پذیری (Growing vs. scaling)

بایستی حواسمان باشد که رشد کسب و کار با مقیاس پذیری کسب و کار متفاوت است. رشد یعنی سرمایه گذاری در منابع برای افزایش بهره وری و درآمد.

 

 

اما مقیاس پذیری به معنای افزایش بهره وری و در نتیجه افزایش درآمد بدون افزایش سرمایه گذاری و بدون افزایش هزینه است. به عبارت کوتاه: خروجی بیشتر، با همان ورودی قبلی.

 

پیش رانه های مقیاس پذیری

به منظور ایجاد یک مدل کسب و کار مقیاس پذیر، شناسایی و درک محرک های مقیاس پذیری ضروری است. چهار پیش رانه قدرتمند برای مقیاس پذیری عبارتند از:

1. دارایی ثابت شفاف
2. فرآیندهای خودکار
3. نیروی کار کم هزینه
4. آمادگی برای تکثیر و توسعه

 

خطرات مقیاس پذیری

مقیاس پذیری برای هر کسب و کاری مناسب نیست و حتی می تواند معایبی نیز به همراه داشته باشد:

• مقیاس پذیریِ خیلی سریع می‌تواند منجر به کاهش کیفیت شود، و این موضوع می‌تواند به تجربه مشتری آسیب برساند، در نتیجه تصویر برند و شهرت کسب و کار را به خطر بیاندازد.
• کسب‌ و کارهای مقیاس‌پذیر پیچیدگی کمتری دارند، بنابراین رقابت شرکت‌های جدید و تازه وارد به بازار با آنها آسان تر است، که این موضوع می تواند منجر به جنگ های زیادی بر سر سهم بازارها و رهبری بازار شود.
• مقیاس پذیری باید نتیجه رشد باشد و به عنوان نیروی محرکه رشد مورد استفاده قرار نگیرد.

 

الگوهای مقیاس پذیری مدل کسب و کار

در اینجا به پنج الگوی مقیاس پذیری مدل کسب و کار می پردازیم که می توان از آنها استفاده نمود:

 

 

1. کار با کانال های توزیع متعدد: با استفاده از کانال های توزیع مختلف برای فروش، به کسب و کارها کمک می کند تا به مشتریان جدید دست یابند و فرصت های جدید را شناسایی کنند.
2. حذف محدودیت‌های توسعه ظرفیت کسب و کار: با شناسایی و غلبه بر محدودیت‌های ظرفیت فیزیکی و غیر فیزیکی کسب و کار قابل انجام است.
3. برون‌سپاری سرمایه‌گذاری‌ها به شرکا: با ایجاد پلتفرم‌های باز که به شرکا اجازه می‌دهد هزینه‌ها را به شرکای استراتژیک منتقل کنند.
4. اجازه دادن به مشتریان و شرکا برای ایفای نقش های متعدد در تجارت: از طریق همکاری با شرکای استراتژیک و مشتریان خود با استفاده از سرمایه گذاری های مشترک (joint ventures) پیچیده یا از طریق مکانیسم های غیررسمی تر، مانند پلتفرم های اصلی (Core Platform) عملی می باشد.
5. ایجاد مدل‌های پلتفرمی: با تبدیل رقبا به شرکا، اجازه دادن به آن‌ها برای به اشتراک گذاشتن پلتفرم در ازای ایجاد درآمد برای شرکت، ممکن می باشد.

 

مقیاس پذیری داخلی و خارجی

برای درک بهتر مقیاس پذیری، مهم است که آن را به دو بخش اصلی تقسیم کنیم: مقیاس پذیری داخلی و مقیاس پذیری خارجی.

• مقیاس‌پذیری داخلی، در مورد طراحی مدل کسب‌ و کار با تمام منابع و شرکای آن است و توضیح می‌دهد که چقدر سازمان قادر است پایگاه مشتری و فروش را به سرعت و با هزینه کم گسترش دهد.
• مقیاس پذیری خارجی، به محیط کسب و کار، با همه مشتریان، بازارها و مقررات مربوط می شود. بنابراین، توضیح خواهد داد که چگونه محیط کسب و کار از مقیاس پذیری استقبال می کند.

 

استراتژی هایی برای بهبود مقیاس پذیری داخلی

 

• قدرت نفوذ منابع خارجی

استفاده از سایر تولیدکنندگان و منابع مانند نیروی کار یا زیرساخت ها هزینه های سربار را کاهش می دهد.

 

• دیجیتالی کردن و خودکارسازی فرایندها

اتوماسیون در تولید، مهمترین دلیل صرفه جویی در مقیاس است. با هوش مصنوعی و الگوریتم‌های قدرتمند، در سال‌های آتی وظایف بیشتری به صورت خودکار انجام می‌شود.

 

• نظارت بر چرخه رشد و توسعه آن

یک چرخه رشد سالم از حلقه های بازخورد مثبت تشکیل شده است. این حلقه‌های بازخورد زمانی اتفاق می‌افتند که ارزش پیشنهادی محصول خود را به نحوی بهبود می‌بخشید که به نفع مشتریان باشد و در عین حال درآمدتان نیز افزایش می یابد.

 

• پیدا کردن افراد مناسب برای فرایند مقیاس پذیری کسب و کار

برخی افراد به سادگی نمی توانند تحت فشار عدم اطمینان و بی ثباتی به خوبی کار کنند. بهترین گزینه برای کسب و کار مقیاس پذیر، تکیه بر افراد باتجربه، با ذهنیت مناسب برای مقیاس پذیری است.

 

استراتژی هایی برای بهبود مقیاس پذیری خارجی

 

• انتخاب یک بازار بزرگ و در حال رشد

بازارهای بزرگ و در حال رشد بهترین انتخاب برای هر شرکتی است. با این حال، زمانی که باید بین یکی از این دو تصمیم بگیرید، دومی را انتخاب کنید. بازار رو به رشد به شما این امکان را می دهد که برای رشد بصورت همزمان با آن سرمایه جمع آوری کنید.

 

• هدف قرار دادن مشتریان مناسب به روش صحیح

1. راه حلی متناسب با عادات، ترجیحات و سبک زندگی مشتریان خود ایجاد کنید.
2. بازاری را با تعداد خوبی از پذیرندگان اولیه (Early Adapters) هدف قرار دهید.
3. در یک پلتفرم دو طرفه، هدف پیدا کردن مصرف کنندگانی در یک سوی پلتفرم است که بتوانند در طرف دیگر به تولیدکننده تبدیل شوند.
4. سعی کنید مشتریان خود را به نیروی فروش خود تبدیل نمایید.

 

• به دنبال محدودیت های بازار بودن

بازار شما همیشه با موانعی مانند زبان، تفاوت های فرهنگی، مقررات، فناوری محلی و غیره روبرو خواهد بود. بنابراین، همیشه باید به این فکر کنید که چگونه می توانید بر محدودیت ها غلبه نمایید تا بازار خود را گسترش دهید.

 

• انجام کارهای مرتبط و هدفمند

اگر می‌خواهید مقیاس پذیری واقعاً بزرگی داشته باشید، به هدف بالاتری نیاز دارید، چیزی بیش از یک ارزش پیشنهادی قوی. هدف بالاتر چیزی مرتبط با جهان به ارمغان می آورد و حتی زمانی که با چالش های ترسناکی روبرو می شوید انگیزه شما را حفظ می کند و به جذب نیروی کار با استعداد کمک می کند.

 

 

نکات کلیدی

در حالی که مدل‌های کسب‌ و کار سنتی معمولاً منجر به بازدهی خطی نسبت به سرمایه‌گذاری می‌شوند، کسب‌ و کارهای مقیاس‌ پذیر ممکن است به بازدهی شتاب‌دهی دست یابند.

با این حال این، نیاز به تفکر استراتژیک هم در مورد پیشنهادهای ارزش برای سهامداران، شرکا و مشتریان درگیر و هم در اکوسیستم کسب و کار دارد. و این تفکر استراتژیک را نمی توان به سادگی با تکیه بر تمرین های تحلیلی سنتی مانند تجزیه و تحلیل ساختار هزینه و رشد بخش بازار برآورده کرد.