ذهن آگاهی چیست؟

بیشتر کتابها و مقالات حوزه مدیریت کسب و کار بر چگونگی دستیابی رهبران به دستاوردهای بیشتر تمرکز دارند و یا اینکه چگونه در زمان کمتر، کارهای بیشتر و با کیفیت بهتری انجام دهید.

اما در اینجا ما قصد داریم رویکرد متفاوتی از رهبری رانشان دهیم. اینکه چگونه بعنوان یک رهبر بایستی آرام بنشینید و نظاره گر ذهن خود باشید. چگونه از مهارت رهبری خود بهره ببرید، درحالی که وقتتان را صرف آرام سازی ذهن خود توسط مهارتی با نام ذهن آگاهی می نمایید.

دانیل گولمن، یکی از روانشناسان مشهور که بیشتر در حوزه هوش هیجانی در سازمان ها شناخته شده است، این رویکرد را پارادوکس رهبری برای رهبران قدیمی تر در سازمان می داند.

دانیل گلمن می گوید:

“برای رهبران، اولین کار در مدیریت هیچ ارتباطی با رهبری دیگران ندارد. بلکه گام اول، چالش شناخت و مدیریت خود می باشد“

این شناخت درونی ابعاد مختلفی دارد که شامل:

ارتباط عمیق با ارزش های درونی
همسوکردن احساسات با اهداف
با انگیزه نگه داشتن خود
متمرکز نگه داشتن خود بر روی کارها
معنا بخشیدن به کارها
داشتن یک قطب نمای درونی برای رهبری

وقتی مطابق با این اقدامات درونی عمل می کنیم، نسبت به آنچه انجام می دهیم احساس بهتری داریم و این احساسات درون جدید در درون ما ریشه می دواند. در ادامه زمانیکه ما بعنوان یک رهبر، نسب به کار خود احساس مثبت، انرژی و اشتیاق می کنیم، مابعنوان فردی اثرگذار برای اطرافیان شناخته خواهیم شد.

شفاف سازی درونی یکی از مهارت های آگاهی (awareness) است که منجر به ذهن آگاهی و شناخت عمیق تر از آنچه در لایه های مختلف در درون و بیرون ما اتفاق می افتد، می گردد.

برای ذهن آگاهی تعاریف متعددی ارائه شده است که هریک سعی نموده است از نگاه خود به آن بپردازد، با این حال دو شاه کلید اصلی در ذهن آگاهی را می توان در لحظه بودن و آگاهی از آن لحظه دانست.

در اینجا ما به دو تعریف که احساس کردیم نگاه جامع تری به موضوع ذهن آگاهی دارد، آورده ایم. البته این تعاریف به انتخاب تیم مدیران آینده می باشد و ممکن است از نگاه شما تعاریف بهتری نیز در این حوزه وجود داشته باشد.

تعریف اول ذهن آگاهی توسط انجمن روانشناسی آمریکا ارائه شده است:

“… آگاهی لحظه به لحظه ازیک تجربه شخصی، بدون قضاوت آن. به این معنا که، ذهن آگاهی یک حالت و تجربه ای درونی است و نه یک ویژگی خاص. اگرچه ممکن است توسط برخی تمرین ها یا فعالیتهای خاصی مانند مراقبه ترویج شود، اما معادل یا مترادف با آنها نیست.“

تعریف دوم توسط جان کابات زین است که برای اولین بار ایده کاهش استرس با استفاده از ذهن آگاهی (Mindfulness – based Stress Reduction) را ارائه داد:

آگاهی از توجه به چیزی خاص، در لحظه حاضر و بدون قضاوت برمی انگیزد.

ذهن آگاهی زندگی در هوشیاری و آگاهی کامل از خود و دیگران و زمینه ای که ما در آن زندگی می کنیم.

شاید به نظر برسد که مفهوم ذهن آگاهی بعنوان یک تمرین روحانی برای آرامش درون می باشد که به علاقمندان به فرهنگ های شرقی آن را توصیه می کنند. با این حال قبل از اینکه ذهن آگاهی را در عصر علم و دانش رد کنید، توصیه می گردد به تحقیقات گسترده ای که طی سالیان اخیردر این حوزه صورت گرفته، توجه نمایید.

مطالعات اخیر در علم مدیریت، روانشناسی و علوم اعصاب به اهمیت ذهن آگاهی و تجربه مراقبه برای آرامش ذهنی و افزایش عملکرد اشاره دارد. ما در وب سایت مدیران آینده قصد داریم در سری مقالاتی که در این بخش درحوزه ذهن آگاهی و اثرات آن بر رهبری کسب و کار دارد، اهمیت این مهارت شخصی را تا حدودی نشان دهیم.