حاکمیت داده (Data Governance) مجموعه ای از شیوه های استراتژیک است که برای سازماندهی و مدیریت داده ها به منظور اطمینان از کیفیت و دسترسی در طول چرخه عمر داده ها استفاده می شود. با وجود فرآیندهای حاکمیت داده، داده ها به جای نگهداری در سیلوها، در سراسر یک سازمان در نظر گرفته می شوند تا در دسترس بودن و بهبود یکپارچگی و همچنین محافظت از آنها مطابق با قوانین و آیین نامه های سازمانی و نظارتی باشد.

می توان گفت حاکمیت داده یک پروژه نیست که زمانی را برای پایان آن در نظر گرفت، بلکه یک استراتژی کلی برای نحوه کار سازمان ها و در نظر گرفتن داده ها به طور مداوم است.

 

حاکمیت داده می‌تواند به همسو کردن نیازهای ذینفعان کمک کند و بین کسانی که اطلاعات را ایجاد/جمع‌آوری می‌کنند، کسانی که آن را مصرف/تجزیه و تحلیل می‌کنند و سایر گروه‌های ذینفع، بررسی و تعادل ایجاد کند.

 

موسسه حاکمیت داده

 

 

حاکمیت داده برای سازماندهی و مدیریت داده ها و با هدف اطمینان یافتن از کیفیت و دسترسی به داده ها در طول چرخه عمر داده استفاده می شود.

 

چرا حاکمیت داده مهم است؟

از آنجایی که مدیریت داده‌ها در سازمان‌ها اهمیت دارد، فشار بین دسترسی افراد، تیم‌ها و عملکردهای کسب و کاری به داده‌ها و محافظت از داده‌ها در برابر تهدیدها و سوء استفاده چالش برانگیز است. اگر حاکمیت داده به درستی انجام شود، امنیت و تبعیت از قوانین را ممکن می‌سازد و به کاربران اجازه می‌دهد تا به سرعت و آسانی به داده‌هایی که برای بهره‌وری نیاز دارند دسترسی داشته باشند.

تغییر سریع سازمان ها از محل کار متمرکز به محل کار توزیع شده و دورکاری، فشار بی سابقه ای را بر مدیریت داده ها وارد می کند. در صورت وجود حاکمیت داده ضعیف یا نداشتن حاکمیت داده، خطرات مرتبط با ساختار توزیع شده محل کار تشدید می گردد، زیرا مرکزیتی برای کنترل و نظارت مستمر بر داده ها وجود ندارد.

 

مزایای حاکمیت داده

مزایای حاکمیت داده توسط تجزیه و تحلیل بهبود یافته که با کیفیت و دسترسی بهتر داده ممکن شده است هدایت می شود:

1. تصمیمات آگاهانه تر
2. بهره وری عملیاتی بهبود یافته
3. مسئولیت پذیری بیشتر
4. کیفیت بهتر داده
5. افزایش ارزش داده ها
6. استاندارد سازی داده ها
7. تصمیم گیری سریعتر و بهتر
8. رشد درآمد و کاهش هزینه ها
9. رضایت بیشتر مشتری
10. دموکراتیک کردن داده ها

در نهایت، مزایای حاکمیت داده به نتایج بهتر در تمام ابعاد یک سازمان منجر می شود.

 

حاکمیت داده و تبعیت از قوانین

داده ها در قلب اکثر الزامات تطبیقی مقررات (regulatory compliance requirements) قرار دارند. تیم های حقوقی، مالی و عملیاتی برای تأیید پایبندی خود به مقررات مختلف از HIPAA و GDPR گرفته تا GLBA و PCI-DSS به داده ها وابسته هستند. حاکمیت داده نه تنها کیفیت داده‌ها را تضمین می‌کند، بلکه تضمین می‌کند که هر کدام از آنها در کجا قرار دارند که این دو برای برآوردن الزامات تطبیقی با قوانین، حیاتی هستند.

 

تفاوت حاکمیت داده در مقابل مدیریت داده

حاکمیت داده یک استراتژی کلان برای داده های سازمانی است در حالی که مدیریت داده شیوه هایی است که برای محافظت از ارزش داده ها استفاده می شود. هنگام ایجاد یک استراتژی حاکمیت داده، شیوه های مدیریت داده را ترکیب و تعریف می کنید. مثال‌ها و سیاست‌های حاکمیت داده، نحوه استفاده از فناوری‌ها و راه‌حل‌ها را هدایت می‌کنند، در حالی که مدیریت از این راه‌حل‌ها برای دستیابی به وظایف استفاده می‌کند.

 

اهداف حاکمیت داده

هدف نهایی حاکمیت داده محافظت از مهم‌ترین دارایی‌های سازمان‌ها و در عین حال امکان جریان مداوم و قابل اعتماد داده‌ها در بین افراد، تیم‌ها و فعالیت های کسب و کاری است. خط‌ مشی‌ها و فرآیندهای تعیین‌شده تضمین می‌کنند که داده‌ها ایمن، قابل اعتماد، مستند، مدیریت شده، بر اساس نقش‌ها و مسئولیت‌ها قابل دسترسی هستند و ممیزی می‌شوند.

تنظیم اهداف حاکمیت داده تضمین می‌کند که سازمان‌ها می‌توانند به کسب موفقیت و اندازه گیری آن در موارد زیر دست یابند:

• هدایت تصمیمات داده محور
• تجزیه سیلوهای داده
• بدست آوردن و مشاهده مکان همه داده ها
• درک ارتباطات میان داده ها
• رعایت الزامات نظارتی – داخلی و خارجی
• وضع قوانین برای اطمینان از سازگاری، کیفیت و صحت داده ها
• محافظت از داده ها در برابر سوء استفاده یا بهره برداری تصادفی یا مخرب
• پیاده سازی سیستم ها و فرآیندهای امنیتی موثر برای حفاظت از داده ها
• حذف افزونگی داده ها
• کاهش خطر

 

نقش ها در حاکمیت داده

حاکمیت داده زمانی موفق می شود که تیم های مناسب و یکپارچه ای ایجاد شده باشند. یک تیم حاکمیت داده مسئول دسته بندی افراد مناسب در گروه‌های مناسب و پس از آن اطمینان از همکاری متقابل میان گروه ها است. این تیم همچنین فرآیندها و اصطلاحاتی را برای گروه کاری و البته داده ها تعریف می کند.

یک کمیته حاکمیت داده شامل:

• نمایندگان اجرایی (Executive representatives)
• مدیر ارشد داده (Executive representatives)
• مدیران داده (Data Managers)
• کمیته حاکمیت داده (Data Governance Committee)
• ناظر داده (مسئول اطمینان از اینکه سیاست ها و استانداردهای داده در حوزه خود عمل می کنند)
• مسئول و راهبر آموزش سازمان

متخصصان داده که از اجرای حاکمیت داده پشتیبانی می کنند عبارتند از:

• دانشمندان داده (Data scientists)
• معماران داده (Data architects)
• مدل سازهای داده (Data modelers)
• تحلیلگران کیفیت داده (Data quality analysts)

صاحبان داده ها و کاربران در سراسر شرکت مستقر هستند، از جمله مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• واحد مالی
• بازاریابی
• فروش
• عملیات
• حقوقی
• فناوری اطلاعات

فناوری اطلاعات علاوه بر تولید و استفاده از داده ها، فناوری های مورد نیاز برای حاکمیت داده ها را پیاده سازی، پشتیبانی و نگهداری می کند. این اقدامات شامل کمک به گردش کار، نظارت، امنیت و استقرار فناوری جدید است.

 

چارچوب های حاکمیت داده

چارچوب حاکمیت داده قوانین و فرآیندهایی را برای جمع آوری، ذخیره سازی و استفاده از داده ها ایجاد می کند. با یک چارچوب داده، تیم ها می توانند:

• تعریف و مستند سازی استانداردها و قوانین کیفیت داده
• ایجاد مسئولیت پذیری
• اختصاص مالکیت داده به افراد
• تعیین نقش ها و مسئولیت ها
• تعیین ضوابط و معیارها

1. 1. شاخص های کلیدی کیفیت (KQI)
   2. عناصر داده کلیدی (KDEs)
   3. شاخص های کلیدی عملکرد (KPI)
   4. ریسک داده

• توسعه سیاست ها و فرآیندها
• ایجاد یک واژه نامه برای استانداردسازی تعاریف مرتبط در سراسر سازمان

سوالاتی که توسط چارچوب حاکمیت داده مطرح شده است:

1. چه داده هایی وجود دارد؟
2. داده های حساس کجا در معرض دید قرار می گیرند؟
3. آیا مکانیسم هایی برای شناسایی داده های حساس وجود دارد؟
4. دسترسی به داده ها چگونه اعطا و مدیریت می شود؟
5. آیا نقاطی وجود دارد که در آنها رعایت قوانین نشده باشد؟
6. انبوهی از پوشه ها و فایل ها چگونه سازماندهی و محافظت می شوند؟
7. آیا داده هایی وجود دارد که به طور بالقوه بتوان بایگانی یا حذف کرد؟

 

 

نکات کلیدی

حاکمیت داده (Data Governance) مجموعه ای از شیوه های استراتژیک است که برای سازماندهی و مدیریت داده ها به منظور اطمینان از کیفیت و دسترسی در طول چرخه عمر داده ها استفاده می شود.

گامهای پیاده سازی ایجاد استراتژی حاکمیت داده:

1. شناسایی دارایی های داده و فرآیندهای حاکمیت غیررسمی موجود؛
2. افزایش سواد داده ای و مهارت های کاربران نهایی؛
3. انتخاب روش ها و شاخص های اندازه گیری یک برنامه حاکمیت داده موفق.

پیاده سازی حاکمیت داده برای سازمانهایی که در مسیر تحول دیجیتال در حرکت هستند امری ضروری است. زیرا یکی از نشانه های بلوغ دیجیتال در سازمان ها، داده محوری و تصمیم گیری مبتنی بر داده ها می باشد.